Posted on

De Nieuwe Leaf – First Impressions

Zaterdagmorgen was het eindelijk zo ver, ik kon mijn gecrowdfunde Leaf op gaan halen. Ik reed met de Fiat 500e van Weert naar Amsterdam, waar ik diep in het rood aankwam, nog 5% lading over na 150 kilometer achter een vrachtauto plakken.

Mijn eerst reactie toen ik hem zag staan … woooooo, wat is ie groot! Na de nodige plichtplegingen kreeg ik de sleutels en 1,5 kilo manuals. De auto moest nog wel  aangemeld worden in het online-systeem van NissanConnect en dat liet ik de garagehouder even doen. Met dit systeem kan je altijd en overal de laadstatus van de accu zien, en op afstand de auto voorverwarmen. Ik rij in de 2.Zero editie, die korte tijd beschikbaar was tijdens de introductie. Het is feitelijk de meest luxe variant van de Leaf minus AutoPark en leren bekleding maar voor de prijs van het instapmodel. Bijzonder veel waar voor m’n geld dus.

De accu zat voor 95% vol (krijg je bij een nieuwe benzineauto een volle tank mee eigenlijk) en gaf een range van 312 kilometer aan. Dat geeft de burger moed! Het eerste ritje van 20 kilometer naar een restaurantje in de buurt, waar we gingen vieren dat het eindelijk zover was, was bijna een overload aan ervaringen : helemaal stil, super vering (de Fiat en verkeersdrempels was nooit een gelukkig combinatie) en alvast een beetje proberen met ePedal te rijden (het gaspedaal loslaten leidt dan tot echt remmen, tot stilstand aan toe, je kunt hiermee in principe rijden zonder ooit nog je rempedaal te gebruiken).

Apple CarPlay

Na de lunch ga ik me installeren voor de thuisreis: Apple CarPlay proberen. “Sluit de telefoon aan met een USB-kabel om CarPlay te activeren”. Oh, dat zal wel een eenmalige security check zijn dacht ik. Dus de kabel ertussen en voila, CarPlay-scherm komt naar voren. Nu kabeltje weer opbergen dacht ik, maar NIET DUS. CarPlay in de Leaf doet het alleen als hij fysiek aangekoppeld is. Wow….really Nissan en Apple? Waar is dat goed voor? Is Bluetooth niet goed genoeg? Beetje knullig, dat chique console met een rommelkabeltje voor de telefoon.

Spotify doet het goed, de kaart van Apple ook, de berichten dienst en Whatsapp doen het soort van (tot iemand een link stuurt : “ha Thee Thee Pee Es dubbelepunt enz….”.

CarPlay wordt denk ik pas echt waardevol als 3e partijen als TomTom hun routeplanners mogen aanbieden. Tot zover CarPlay.

De Thuisreis

Terug naar Weert, opnieuw achter een vrachtauto zodat ik de Fiat en de Nissan kan vergelijken qua verbruik. Grote verschil nu: de auto stuurt zelf tussen de lijntjes (ProPilot) en houdt zelf een veilige afstand tot de voorligger. echt bijzonder ZEN dat, ik kan het iedereen aanraden. Als het verkeer bij Utrecht even stokt remt de auto netjes af en versnelt weer als er ruimte is. Je hoeft alleen het stuur losjes vast te houden, handsfree vindt ie niet leuk, na een seconde of tien begint ie te piepen om aandacht (en terecht). In de buitenspiegels gaan oranje lampjes branden als er zich voertuigen in de dode hoeken zitten, echt fijn!

Na 150 zeer relaxte kilometers kwam ik thuis en stond de accu op 47% (bij vertrek uit Amsterdam stond hij op 97%). Dus precies een halve accu-lading voor 150 km. Nice! Dit betekent dat ik zonder laden onderweg makkelijk 125 km kan rijden naar klanten, exact het doel van de aanschaf.

Verbruik

De boordcomputer zegt dat ik 0,13 kWh per kilometer verbruikte. Dat is 7,7 kilometer per kWh, nice! Mijn stroommeter thuis gaf aan dat er 24,5 kWh afgenomen is voor 53% om de 40 kWh accu helemaal vol te laden. Dus een eerste hele ruwe schets zegt dat de laadefficiency 21,2/24,5 = 86% is (86% van elke uit het net afgenomen energie eindigt als bruikbare energie in de accu). Dat komt neer op 6,6 km per uit het net afgenomen kilowattuur.

Thuis laden

Ik ben van plan later dit jaar een 10kW Vehicle-to-Grid (V2G) DC lader te kopen. Deze wordt op dit moment nog ontwikkeld. Tot die tijd ga ik met de druppellader (10A) thuis laden op dezelfde manier als ik met de Plug-In Prius en Fiat deed. Dat duurt voor 150 kilometer natuurlijk serieus lang : 11,5 uur met 2 kW. Maar ik rijd zelden 150 kilometer naar een klant.

Onderweg laden / Range Anxiety

Ik ben nu mijn route voor a.s. woensdag aan het plannen : 333 kilometer. Met de Fiat was dat volstrekt onmogelijk geweest maar ik weet nu al dat ik op minstens 2 van de drie plekken kan laden en ik ben op elke plek 2 uur. Dus dat is 6 uur laden met 6 kilowatt, dus minstens 30 kilowattuur.  Dat zijn ruim 200 kilometers die overdag bij kan laden. Ik ga dus zonder range anxiety op pad, zelfs als ik maar 1x zou kunnen laden. En dan kom nog ik met een halve lading thuis!

The Bad – NissanConnect EV

Nissan Connect is traag met inloggen en van scherm wisselen. De app is overduidelijk NIET op het afwerkingsniveau van de auto. Nissan zou moeten inzien dat in 2018 de App een belangrijk deel is geworden van de belevenis die de auto biedt. Dat had ik van tevoren niet verwacht (dis is mijn eerste “connected” auto) maar nu ik zie hoe het werkt is het wel echt een aandachtspunt.

Om een idee te geven : om de interieurtemperatuur te controleren moet je eerst “controle interne temperatuur” en dan op het volgende scherm op “update” klikken waarna je weer moet wachten op de resultaten. Dit voelt echt als Beta-software die nog niet af is. Als je je software “connect” noemt en je moet vervolgens op elke vraag lang wachten dan voelt dat een beetje “SMS”-achtig ipv “App-achtig”.

Wat jammer is is dat je niet kan zien of de auto op slot staat. Ik snap dat je het niet wilt kunnen bedienen via internet (ontvreemdingsgevaar) maar de sensorstatus “open/dicht” kan je toch wel sturen (met een automatische waarschuwing als je het vergeten bent?).

Ook de temperatuur van de Accu is niet zichtbaar in de App (wat wel belangrijk schijnt te zijn).

Kortom : Het commentaar in de App-store “We hebben uw commentaar ter harte genomen en de NissanConnect EV-app volledig vernieuwd zodat u kunt genieten van het gebruiksvriendelijke ontwerp en de verbeterde prestaties” kan wat mij betreft ook voor de volgende versie blijven staan.

Dit roept eigenlijk om een open API waar derde partijen kwaliteitssoftware tegenaan kunnen programmeren.

Samenvattend

Een heerlijke auto, die elektrisch rijden voor mij echt volledig praktisch maakt. Een onwijs veilige auto (hij kreeg vorige week 5 NCAP-sterren) die afstanden rijden echt leuk maakt (kan haast niet op mijn eerste file wachten  :-).

 

To be continued

Posted on

#Bijdebakker (open brief aan de congresindustrie)

Beste Congresorganisator,

Je mailde mij vanmorgen met de vraag of ik op jouw congres wilde spreken over “hoe dan van het gas af?”. Ik was blijkbaar aangeraden door iemand, de bekende hoge politicus en meneer uit de gaswereld (beiden met chauffeur) waren helaas verhinderd. Best vleiend om dan als nummer 3 gevraagd te worden. Ik mocht het congres voor niks bijwonen en na afloop genieten van een diner met interessante mensen.

Ik zei dat ik vereerd was maar dat ik als zelfstandige éénpitter (noem me ondernemer) het me niet kan veroorloven om twee dagen niet te werken, één dag om te schrijven plus de congresdag.

Daarop melde je dat er helaas geen sprekersvergoedingen mogelijk waren omdat het congres “journalisitek integer” moest zijn en er dus alleen onbetaalde sprekers uitgenodigd werden. For your information : een politicus die wij als belastingbetaler een ton per jaar geven kost minimaal €62 per uur en als die twee dagen in het congres steekt kost dat de samenleving dus minstens €1000. Dit terzijde.

Ik zei “nee” en om mijn collega zelfstandige ondernemers een hart onder de riem te steken twitterde ik daar over:

Ik deed het expres anoniem, zonder de organisator te noemen maar je vond het toch niet leuk. Ik eigenlijk ook niet bij nader inzien.

Zelfstandige zonder salaris

Ik word wekelijks gebeld voor lezingen en ik heb geen werkgever waar ik uren of dagen kan wegboeken. De congresindustrie moet leren dat je zelfstandigen moet betalen voor hun werk, want dat is het wat het voor mij is als ik twee dagen voor jullie aan het werk ga. Ik zou notabene exact gaan uitleggen wat ik doe om succesvolle vangaslos-trajecten te realiseren. Ik geef dus én gratis mijn corebusiness weg én ik krijg er niet voor betaald.

Als ik mijn visie wil delen hoef ik maar met een hoofdredacteur te bellen en mijn stukken worden geplaatst, ik heb de extra exposure helemaal niet nodig, ik moet mijn tijd juist besteden aan het uitselecteren van goeie klanten en dat is keihard werken.

Bij de bakker

#bijdebakker is een veelgebruikte hashtag onder ZZP’ers die overal mogen komen opdraven om hun (duur opgebouwde) kennis gratis te komen delen in ruil voor leuke mensen ontmoeten. Omdat ik als ZZP’er inmiddels redelijk zichtbaar begin te worden kom ik op voor mijn conculega’s en steek ze een hart onder de riem: “Nee zeggen is ook een optie”

 Nogmaals ik begrijp dat je je journalistieke onafhankelijkheid wilt (moet?) bewaren maar ik vraag echt geen absurde bedragen toch? Waarom is iemand die in dienst van een lobbyorganisatie of politiek gratis lezingen komt geven trouwens een onafhankelijker spreker dan iemand die je betaalt voor zijn onafhankelijkheid? Bovendien zijn jullie ook gewoon een hartstikke commercieel bedrijf en we mogen best eerlijk zijn over onze drijfveren. Die zijn bij mij allereerst gericht op “de goede zaak” maar op plek twee komt nu ook brood verdienen voor mijn gezin.

Focus

Ik begrijp dat ik met deze blogpost op de zwarte lijst van sprekers kom te staan, maar so be it. Ik moet me toch focussen om mijn bedrijf succesvol te maken, bijvoorbeeld om mijn crowdfunders tijdig terug te kunnen betalen. Ik moet niet bezig zijn om goedbetaalde praatjesaanhoorders weer met een goed gevoel naar huis laten gaan.

Yours Truly,
Lars Boelen, Huisfluisteraar.
Posted on

Warmtepomprepliek (gastblog)

Willem Boeke, energietransitieadviseur bij Everything Sustainable, schreef de volgende repliek op het Volkskrant-artikel van Kroon & Kroon van 4 april 2018

——————————————

Het duo Arie en Martin Kroon roepen in de Volkskrant van 4 april 2018: Wiebes blijf van onze ketel af!

Dat klinkt angstig, ja bijna paniekerig en dan is het goed om even goed naar de argumenten te kijken:

Allereerst schrijven ze: Consumenten hebben geen idee wat erbij komt kijken om je huis met dure (cursivering van mij) warmtepompen te verwarmen. Afgezien van de framing door het woordje “dure” klopt dit nog wel. Consumenten moeten beter voorgelicht worden.

Maar dan komen de heren met 5 argumenten om warmtepompen te roetzwart te maken.

1. Als eerste argument tegen de warmtepompen wordt de toepassing van broeikasgevaarlijke HFK-koudemiddelen en het weglekken daarvan gebruikt. Dit is een beetje ongenuanceerd: Er is al sedert 2013 uitfaseringswetgeving in de EU van kracht en dat werkt ook. Bovendien is sedert 15 okt 2016 het wereldwijde Kigali akkoord van kracht en ook is er al sprake van een afname van het ozongat. Het is inmiddels goed mogelijk om een warmtepomp te kiezen met een koudemiddel met een lage GWP (Global warming potential). En anders dan in bijv. airco’s van auto’s is het koudemiddel-circuit in de meeste warmtepompen geheel van metaal en is er geen sprake van lekkage.

2. Het tweede argument is een halve waarheid: Inderdaad, energielabel-D-gebouwen moeten eerst worden aangepakt voordat er een warmtepomp wordt geplaatst. Het rendement (de zgn COP-waarde: de verhouding tussen de afgegeven, aan de omgeving onttrokken, warmte t.o.v. de opgenomen elektrische energie) valt bij hoge afgiftetemperaturen flink terug. Dus is er een lage-temperatuur-afgiftesysteem (bijv. vloerverwarming) nodig. En dat werkt pas wanneer het gebouw voldoende is geïsoleerd en voldoende kierdicht is. Dit argument is dus geen argument tégen warmtepompen, maar vóór voorafgaande aanpak van slechte gebouwen.

Vervolgens wordt over terugverdientijden van warmtepompen gesproken. De warmtepomp heeft inderdaad een vergelijkbare levensduur als een (HR-)gasketel. Maar het begrip “terugverdientijd” is een hardnekkig frame. Alsof uitsluitend de terugverdientijd bepalend is voor een investering. Ooit iemand in de showroom horen informeren naar de terugverdientijd van een nieuwe auto? Het antwoord is ook simpel: Oneindig! Je verdient de meeste dingen nooit terug.

De comfortwinst van een lage-temperatuursysteem en goede isolatie en ventilatie hoeft dus ook niet per se aangeschaft te worden op basis van een terugverdientijd van de investering. Bovendien: Elke calculatie van een terugverdientijd doet allerlei aannames over de toekomst en je kunt er daarom dus alle kanten mee op.

3. Bij argument 3 gaan de heren echt de bietenbrug op. Ze stellen dat warmtepompen minder energie-efficiënt zijn dan fabrikanten opgeven en dus minder bijdragen aan CO2 reductie. En vervolgens wordt de HR-ketel met meer dan 100 % rendement ten tonele gevoerd. Die bestaat natuurlijk niet. De aanduiding “meer dan 100 % rendement” slaat op het terugwinnen van warmte uit het rookgaskanaal. In vergelijking met oudere HR-ketels, waarbij voor de bepaling van het rendement nooit naar de verloren warmte via het rookgaskanaal werd gekeken, wordt dan weliswaar een beter rendement gehaald, maar uiteraard nooit méér dan de totale verbrandingswarmte van aardgas. En dat is per m3 aardgas in de energie-eenheid Joule: 35.170.000 Joule (of 35,17 MJ; mega Joule).

Een kilowattuur (kWh) elektriciteit heeft een energie-inhoud van 3,6 MJ. Dus ja, als ik mijn CV-water ga verwarmen met een elektrische dompelaar, gaat het verhaal van de heren Kroon wel op: Dan zou ik inderdaad zo’n 83 % van de gebruikte elektriciteit gewoon fossiel moeten noemen. En feitelijk méér vanwege de verliezen in de centrale. Maar als ik in dezelfde A-label woning de HR-ketel vervang door een warmtepomp bespaar ik echt veel energie! De heren Kroon noemen 500-1000 m3 aardgas. Dat is dus 18 – 35 GJ (Giga Joule)! En als ik dan de ketel vervang door een warmtepomp zou dit tot een verdubbeling van de stroomkosten leiden. Maar liefst zo’n 3500 kWh (overigens zonder een marge met een factor 2)! Maar zo veel is dat niet. Het komt immers overeen met 3500x 3,6 = 12.600 MJ = 12,6 GJ! Veel minder dan met gas! Dát is dus de belangrijke bijdrage van de overstap op een warmtepomp. En dat helpt “Groningen” wel degelijk!

Wat wel vervelend is, is dat een kWh elektriciteit zo’n € 0,20 kost terwijl voor aardgas nog steeds slechts ca € 0,65 / m3 wordt neergeteld. Dus 750 m3 gas kost € 488 en 3500 kWh kost € 700. Conclusie: In verbruikskosten wordt de warmtepomp helaas pas gunstig als je echt de hoge COP-waarde van 4-5 haalt. En daarvoor is een lage-temperatuur-afgiftesysteem (bijv. vloerverwarming) noodzakelijk.

Het eerlijke verhaal is dus: Ja een warmtepomp bespaart echt veel energie en het is diep triest dat in de veel lagere kosten van aardgas (op energiebasis) geen maatschappelijke kosten van o.m. klimaatverandering zijn verwerkt.

4. De heren Kroon melden dat er vaak beweerd wordt dat warmtepompen “Zero-CO2 emission” zouden zijn als je het verbruik met zonnestroom compenseert. Ik ken die beweringen niet, maar het helpt toch echt wel om het stroomverbruik van de warmtepomp te compenseren door de eigen opwekking van stroom door PV-zonnepanelen. En ja, ’s nachts schijnt de zon niet en hebben we dus het grid (elektriciteitsnet) nodig. Opslag van zonne- en windenergie is zeker nodig en één van de interessantere opties daarbij is “power-to-gas” (afgekort als P2G). Daarbij wordt op zonnige of winderige dagen een overschot aan stroom benut om water te splitsen in zuurstof en waterstofgas. Dat waterstofgas kan als zodanig worden gebruikt. Met een katalysator kun je ook waterstofgas laten reageren met CO2 uit de lucht (of van andere bronnen) tot methaangas. Op die manier gemaakt “syngas” kan dan de rol van opslag voor energie vervullen. Momenteel is dit nog geen rendabele optie, maar dat waren zonnepanelen indertijd ook niet. Er zijn overigens ook allerlei andere opslagmogelijkheden, zoals het oppompen van water in stuwmeren voor een waterkrachtcentrale, of het benutten van de accu’s in elektrische auto’s.

5. De argumenten over het tekort aan vakmensen is momenteel wel een dingetje en Uneto-VNI voorzitter Terpstra moet daar inderdaad aan de bak, maar dat het installeren van een warmtepomp zo ingewikkeld is klopt niet. Sterker nog, bij een tekort aan vakmensen levert de potentieel onoordeelkundige montage van gasketels een beduidend hoger risico op, wat ook blijkt uit de woonhuisontploffingen die zich toch elk jaar weer een paar keer voorzien. Het klopt dat voor de montage van een warmtepomp nieuwe kennis nodig is. Er moet een lage-temperatuur-afgiftesysteem zijn (bijv. goede vloerverwarming) met meestal dikkere leidingen en de capaciteit in de meterkast moet toereikend zijn. Maar dan een duidelijke montage-instructie is op zich voldoende voor de montage. Goede inregeling van de besturingselektronica is een andere zaak, maar ook dat kan heel goed via duidelijke instructiesets worden aangepakt.

De heren besluiten hun warmtepomp-tirade met:

“Hoe Groningen dan helpen? Eerst de energieverspilling verminderen en megaverspillers aanpakken, energiebesparing maximaliseren, extra isolatie verplichten, zonnepanelen op bedrijfsgebouwen verplichten (rendabel!), meer wind-op-land, lage-temperatuurwarmtenetten en diepe aardwarmte versneld ontwikkelen, en lokale warmtebronnen zoals riothermie, geothermie en energie uit oppervlaktewateren benutten.”

Mijn reactie: Eens! We moeten al dit soort zaken naast elkaar doen. Niet het één of het ander. En bij die maximalisatie van energiebesparing hoort dus ook overschakeling op warmtepompen i.p.v. HR-ketels

En:

“Wiebes, blijf dus van de hr-ketel af; ook ná 2020 zal die miljarden kuub gas en CO2 besparen!”

Mijn reactie: Dit is dus grote onzin. HR-ketels, ook die met “meer dan 100 % rendement” besparen geen energie maar verbruiken alleen maar fossiel gas. Pas als ze geen Gronings en geen Russisch gas meer verbruiken maar syngas mag de liefhebber in een A-label woning van mij nog een HR-ketel handhaven.

Posted on

Nieuwbouw aansluiten op stadsverwarming, kan dat uit?

Na het doorrekenen van nieuwbouwprojecten op gas vorig weekend kreeg ik nu dezelfde vraag maar dan voor een woning die aangesloten “moet” worden op een hoge temperatuur warmtenet.

“Moet” zeg ik omdat dat is wat de projectontwikkelaar de woningkoper vertelde. Het bouwbesluit zegt echter dat als je aan kunt tonen dat jouw alternatief zonder stadsverwarming duurzamer is dan mét stadsverwarming dat je gewoon een bouwvergunning moet krijgen voor All-Electric.

Een snelle blik op de specificaties van de woning leert dat er hier niet eens een businesscase is voor stadswarmte… kan er wel gerekend worden bij die projectontwikkelaars? De woning is namelijk al goed geïsoleerd volgens bouwbesluit, voorzien van WTW, triple glas én vloerverwarming.

Kostprijsvergelijking stadsverwarming vs. All-Electric

Ik maak in dit voorbeeld even gebruik van de iCEM van Factory Zero omdat daar verwarming, sanitair warm water, ventilatie en omvormer in zitten in een bewezen module, dat streept lekker weg aan tafel bij de ontwikkelaar.

De ontwikkelaar mag zijn WTW, Omvormer en Stadsverwarmingsaansluitset (3x woordwaarde) houden, er komt 1 apparaat voor in de plaats.

Als we vervolgens de aansluitkosten,  het vastrecht en meetkosten voor 15 jaar wegstrepen dan zien we dat All-Electric wonen in totaal  €1775 goedkoper is over 15 jaar. Er daarna is er geen energierekening of bespaarlening meer. Dat scheelt dan (niet inflatiegecorrigeerd) €150 per maand.

Duurzame Stadsverwarming
Ik draag stadsverwarming in oude binnensteden een warm hart toe, als er zicht is op langdurig duurzame restwarmte. Hoge Temperatuurnetten zijn dat per definitie NIET. Hier ligt een zware bewijslast voor de gemeente en ontwikkelaars om aan te tonen dat zij duurzamer zijn dan All-Electric en Kamps argument (“het is besloten dat het duurzamer is dus het is zo”) telt niet.

Mijn vraag aan ontwikkelaars en gemeentes
Waarom wordt er niet in het voordeel van de toekomstige kopers gerekend? Waarom sluit je in hemelsnaam een goede EPC0,4 woning aan op een hogetemperatuurwarmtenet? Beste gemeentes, neem alsjeblieft een onafhankelijke energieadviseur in de hand want ik word platgebeld door nieuwbouwers die zich belazerd voelen door ontwikkelaar en/of gemeente en dat houdt me van mijn echte werk: bestaande woningen van een integraal energiecomfortplan voorzien.

Dankjewel!

Lars

Ps1 : Bouwbesluit waaruit zou blijken dat Stadsverwarming verplicht kan worden (artikel 10)

Posted on

Wat kost een nieuwbouw projectwoning zonder gasaansluiting?

Ik krijg die vraag nu meerdere keren per week en het wordt tijd dat ik er iets van vind. De bouwprojecten klotsen tegen de plinten en kopers staan in de rij maar sinds Zeerijp en helemaal sinds Wiebes opmerkelijke verklaring vlak voor Pasen is het bal! Want het koopcontract is getekend, de inkt netjes droog als het gaat knagen….”Zou ons nieuwe huis niet ook zonder CV-ketel kunnen?”.

Een voorzichtig belletje naar de “kopersbegeleider”* (lees klantafpoeierportier) leert dat dit volstrekt kansloos is want… ik geef even een lijstje redenen:

  • de CV-ketels zijn al besteld
  • er zijn afspraken gemaakt over het aantal gasaansluitingen
  • alle garanties vervallen op het volledige warmwatersysteem
  • nee dat kan niet
  • U kunt dat helemaal niet betalen
  • de EPC waarde van de woning verandert en dan vervalt de bouwvergunning
  • De boiler zakt door de vloer

Op de vraag in welke fase er dan WEL invloed op het verwarmingssysteem uitgeoefend had kunnen worden komt nooit een antwoord.

Ik ben al voor een paar klanten aan het werk geweest om te kijken wat er te redden valt bij deze Projectontwikkelaars. Op zich is het huidige bouwbesluit helemaal niet verkeerd met z’n EPC van 0,4 (Zeg maar isolatiewaarde 4,5 en kierdichtheid 0,4). Alleen gebruiken de stenenstapelaars van Nederland het liefst spullen die ze al 100 jaar gebruiken, want dat is wat ze kennen. Dus  mechanische afzuiging op zolder (MV-box), ventilatieroosters boven de kozijnen en HR++ glas. In een hoekje op zolder wordt de CV weggefrot naast de MV box en het expansievat.

Ik heb nu een geval waar de ontwikkelaar WEL meedenkt, en een rekening van €26.000 neerlegt bij de klant om de woningkoper te motiveren van het gas af te gaan. Dat leek me vrij fors en ik heb eens een lijstje gemaakt van de kosten die ik redelijkerwijs zou willen maken om van bouwbesluit naar vangaslos-plus-op-de-meter te komen. Dat zou wat mij betreft het minimale ambitieniveau van nieuwbouw moeten zijn:

QV10 verbeteren
De eerste regel zal veel mensen niks zeggen maar het is de kwaliteitseis die de overheid aan de kierdichtheid stelt. Minimaal 0,4. Er is geen traditionele bouwer die dat kan halen en er is niemand die er naar vraagt bij oplevering maar het is een van de grootste comfortindicatoren : hoe lager hoe beter. Ik adviseer een specialistisch bedrijf in te huren die op professionele en duurzame (als in lang houdbaar) kierdichting aanbrengt in de ruwbouwfase. Ik doe dus eigenlijk het werk wat de aannemer uit zichzelf al zou moeten doen maar niet beheerst. Het kost me een lieve duit maar het voorkomt de komende 100 jaar geluid van buiten, tocht, warmtelekken en dergelijke. Triest, maar noodzakelijke meerkosten om zeker te weten dat het project slaagt.

Kozijnen en glas
Hier gaan we investeren. Weg met die warmteverliesroosters en dat kostbare “maar net niet goed genoeg” glas. We gaan voor extra isolerende kozijnen met triple glas in de warme ruimtes (woonkamer, keuken en badkamer). Ik reserveer daar 2,5k voor het meerwerk.

Ventilatie
Ventileren doen we met een kwalitatief hoogwaardig systeem, een goeie WTW en goede kanalen. Ik reken een zeer genereuze 5k voor meerwerk.

Gasaansluiting
Die vervalt natuurlijk, pure winst, cash in da pocket. Bovendien bespaar je 150 per jaar aan vastrecht en ketelonderhoud. Dat is na 15 kaar ook weer €2000 euro cadeau. De verwijderingsbijdrage van €250 om straks weer van die verrekte gasmeter af te komen hoef je ook niet te betalen!

CV/Warmtepompwissel
Dan waar het allemaal om begon. De CV-ketel er uit, en een dure warmtepomp op het garagedak. De overheid geeft nog €2000 subsidie op de warmtepomp toe.

EPC Schaam-PV er af, dakvol met mooie PV
De EPC rekentovenaar van de projectontwikkelaar kwam uit op precies 3 zonnepanelen voor de woning om de woning energetisch rond te rekenen. We vragen beleefd om die schaampaneeltjes NIET te plaatsen zodat we het hele dakvlak netjes vol kunnen leggen met een mooi zonnepanelensysteem. Ik heb het hier even niet over een indaksysteem waardoor we de dakpannen af kunnen bestellen, daar raakt de inkoper teveel van in de war.

Ik kom op zo’n kleine €17.500 euro directe kosten om de woning van een warmtepomp te voorzien. Om de woning energieneutraal en te maken komt daar nog €5600 bij voor de zonnepanelen, maar dat kan je zo gek maken als je wilt. De drie schaampaneeltjes van de ontwikkelaar kan je ook houden maar ik adviseer om gelijk je hele dak vol te leggen met een echt goed systeem. De vraag is hier wel een beetje of je deze kosten wel of niet moet toerekenen aan het warmtepomp-project. Ik neem ze maar even mee voor de rest van het verhaal.

Deze twee zal je extra moeten financieren maar dat kan gelukkig heel makkelijk. Vervolgens zijn er natuurlijk de echte besparingen. Ik heb overal consumentenprijzen en ruime marges genomen, de projectontwikkelaar wordt daar beslist beter van.

Het kost je netto €10 per maand gedurende 15 jaar. Met je pensioen is de woning dan #vangaslos, lekker warm en zonder energierekening. Maar dat is niet in het belang van de projectontwikkelaar die in 2018 nog effe snel z’n oude truc wilde doen. Helaas.

En als de ontwikkelaars van Nederland nu eens eerlijk zouden zijn en het ontwerp al #vangaslos zouden maken dan kan e.e.a. natuurlijk gewoon voor €17,5k of minder.

€17.500….
Dat is een hoop geld maar het huis dat je er voor terugkrijgt is een stuk comfortabeler omdat je op koude winderige najaarsdagen niet de tochtroosters dicht moet doen omdat die tocht niet fijn is. Ook krijg je gratis een zomernachtkoeling die je huis gratis afkoelt terwijl jij ligt te slapen. En je kan de bank voor het raam zetten in plaats van een meter er vandaan dus de effectieve binnenruimte is groter….

En op €250.000 tot €350.000 is het nou ook weer niet een bedrag wat het bij voorbaat onhaalbaar maakt. Er zijn mensen die €15.000 aan de keuken en aan de badkamer uitgeven…. Ik kan me niet voorstellen dat dat een investering is die onoverkomelijk is, helemaal niet met de subsidies en financieringsopties die er tegenwoordig zijn en het vooruitzicht van een geen energierekening meer.

De economie
Het mag ook wel even gezegd worden hier. Door netto een tientje per maand uit te geven gaat er geen cent meer naar de NAM en de steenkolencrematoria. Elke cent wordt in Nederland besteed en blijft ook in Nederland. Opgeteld gaat dat om miljarden en miljarden euro’s die in de economie blijven in plaats van dat het geld wegvloeit naar de geen belasting betalende aandeelhouders van Shell in het het buitenland (bedankt Mark). Het effect daarvan zal positief dramatisch zijn. Wij woningkopende Nederlanders kunnen de fossiele economie op de knieën krijgen!

Ik wens alle nieuwbouwers van NL veel sterkte toe met het bellen met de klantbegeleiders de komende maanden!

Lars

* er zijn gelukkig ook projectontwikkelaars die het wél goed doen. Hun klanten kom ik nooit tegen in mijn adviespraktijk, die krijgen een lekker warm, duurzaam All-Electric huis, met een strik er om heen. Chapeau!

Als je dit interessant vond, mag ik je dan iets vragen?

Posted on

7 tips om snel afscheid te nemen van de helft van je gasrekening

Met deze 7 goedkope bespaarders/comfortverhogers ga je fors minder gas verbruiken. Sommige zijn extreem goedkoop en uiterst effectief maar zelden toegepast, andere zijn bijzonder onsexy maar zo mogelijk nog effectiever en vereisen een paar uur werk van een vakman. Daar gaan we.

Tip 1 : De spaardouchekop
Koop een Spaardouchekop. Echt totale nobrainer dit. Hiermee stroomt er in plaats van 10 liter water maar 5 liter water per minuut door de CV-ketel. De besparing is niet helemaal 50% (je moet de douche iets warmer zetten) maar 30% haal je makkelijk. De waterbesparing is wel echt 50%.

  • Besparingspotentieel : 15%
  • Comfortverhoging : De meeste mensen willen na weekje wennen niet anders
  • Complexiteit : Met twee linkerhanden te doen
  • kosten : €59

Tip 2 : Deurdrangertjes
Door een deurdrangertje op de deur naar de gang te zetten voorkom je dat er warmte uit de woonkamer de gang in stroomt en vervolgens de trap op naar boven om de slaapkamers onnodig op te warmen.

  • Besparingspotentieel : een paar % tot behoorlijk wat
  • Comfortverhoging : ik vind het fijn maar sommigen zullen even moeten wennen
  • Complexiteit : Eenvoudig klusje
  • kosten : €8,95 per stuk

Tip 3 : De tochtprofielen
Vervang je witgeschilderde brokkelige en kierende tochtprofielen door kwalitatief hoogwaardige renovatie-profielen, dus niet het schuimband uit de bouwmarkt. Kost je een tientje per raam. EN NIET SCHILDEREN!

  • Besparingspotentieel : Hoog
  • Comfortverhoging : Hoog
  • Complexiteit : Niveau handige klusser
  • Kosten : plm €100 voor een woning

Tip 4 : Het hang en sluitwerk
Stel het hang en sluitwerk af zodat de klink het raam in de rubbers trekt

  • Besparingspotentieel : Hoog (als het nu niet goed is)
  • Comfortverhoging : Hoog
  • Complexiteit : Niveau handige klusser
  • Kosten : plm €1 voor een woning (nieuwe schroefjes)

Tip 5 : De ventilatie-unit
Vervang de MV-box op zolder door een gelijkstroom MV-box met CO₂-sensor in de woonkamer. Het opwarmen van koude buitenlucht kost namelijk serieus veel energie (zie onderstaande tabel). Met een sensor kan vastgesteld worden of er wel frisse lucht nodig is of dat de badkamer geventileerd moet worden, en geeft de MV-box opdracht minder te ventileren (tot aan stilstand) als er niemand thuis is.

    Een slimme MV-box spaart serieus veel aardgas

(Bijkomend effect : spaart ook nog eens twee zonnepanelen aan stroom).

  • Besparingspotentieel : 15%
  • Comfortverhoging : Huge
  • Complexiteit : Niveau handige klusser
  • kosten : €325

Tip 6 : CV-Tuning
Laat de CV-inregelen door een gespecialiseerd bedrijf. Dit zal de CV meestal 15-20% efficiënter laten werken, het huis constanter op temperatuur houden en tikkende leidingen voorkomen. Het is een onwijs onsexy maatregel, je ziet er niks van, je kan er niet over opscheppen op verjaardagsfeestjes maar het werkt echt. Probleem is namelijk dat in 98% van de Nederlandse huishoudens de CV wordt opgehangen, de stekker wordt ingestoken en de thermostaat op 21 graden gezet. Als de ketel aanslaat en er kan weer gedoucht worden is iedereen opgelucht en vertrekt de installateur weer. Maar de CV draait nu als een auto met zachte banden en de choke constant aan. Het werkt maar het is verre van optimaal. CV-tunen haalt het beste uit de ketel en het verwarmingssysteem.

  • Besparingspotentieel : 15%
  • Comfortverhoging : Hoog
  • Complexiteit : Specialistisch bedrijf bellen
  • kosten : €350

Tip 7 : Maak een plan
Maak een #VanGasLos plan voor je eigen huis, voor het restje gas dat je nu nog kwijt moet raken. Alle gekheid op een stokje, je gaat de komende 30 jaar nog onnoemelijk veel onderhoud plegen aan je huis, zorg er dan alsjeblieft voor dat je dan de verstandige keuzes op weg naar vangaslos kiest. Je kan het zo gek maken als je wilt maar als je net de verkeerde dingen doet dan is het dubbelduur. Een plan maken dus.

  • Besparingspotentieel : Dat hang er van af
  • Comfortverhoging : Hangt van je wensen af
  • Complexiteit : Vermoedelijk behoorlijk ingrijpend maar in stapjes goed te doen
  • kosten : Gratis als je het zelf doet met behulp van mijn zelfhulpsite of €500 als ik langs moet komen en je persoonlijk advies wilt.

Ik heb nu als ik goed tel €841 uitgegeven, ik gebruik de resterende €159 om de CV-tuner te vragen om ook de circulatiepomp van de vloerverwarming gelijk te vervangen door een gelijkstroomvariant met temperatuursensor. Scheelt weer 2 zonnepanelen aan stroom.

Ik schat dat je nu 30-40%, of zelfs 50% minder gas verbruik met een investering van slechts €1000 en je doet vast ervaring op met het verwarmen a la Warmtepomp en als bonus bespaar je net zoveel elektra als 4 zonnepanelen kunnen opwekken plus 50 kuub water.

Tips die het net niet haalden (spijtmaatregelen)

Radiatorfolie : Radiatorfolie is vooral effectief als de radiatoren staan te loeien maar we zagen in stap 6 dat we de watertemperatuur juist zover mogelijk gingen verlagen. Zonde van het geld dus, want hoe beter het tunen lukt, hoe minder de radiatoren naar buiten stralen.

Succes met besparen. Ik ben benieuwd hoeveel kuub / procent jullie met maar €1000 weten te besparen!

Lars

Links:

Spaardouchekop

Deurdrangertje van Essent

Renovatieprofielen van de LuchtDichtshop

Itho MV-box met CO2-sensor

Orcon MV-box met CO2-sensor

CV-Tuning voor Cv optimalisatie

Zelfhulptools voor een #vangaslosplan

Mijn energieplan

Posted on

De voor €1000 #VanGasLos-challenge

Het loskoppelen van Gronings aardgas gaat astronomisch veel geld kosten. Schattingen in de media lopen uiteen van €30.000 tot €90.000 per woning.  Ook deze blog zal weer op Google opduiken en bron worden waaruit blijkt dat de energietransitie niet kan omdat 7.000.000 huizen x €50.000 =  €350.000.000.000  = €350 miljard en dat hebben we niet dus gaat het mislukken dus hoeven we nu nog even niks te doen totdat er een Silver Bullet is waarmee we allemaal voor €2500 #vangaslos kunnen. Naysayers roepen dat de kosten om een ton uitgestoten CO₂ te vermijden astronomisch zijn.

Zo kan je er tegenaan kijken.

Maar je kan de zaak ook heel anders benaderen. Hoe ver zouden we #vangaslos kunnen komen voor €1000 per huis vroeg ik me af. Want gemiddeld wonen we in Nederland in bushokjes met 50″LED-TV’s. Onze ramen kieren, de tochtprofielen zijn netjes wit gelakt, de ventilatiebox blaast astronomische hoeveelheden warmte weg, de CV staat op 75 graden want dan warmt het huis lekker snel op.

Ik introduceer dus de €1000 #VanGasLos-challenge : Hoeveel gas kan je in jouw huis besparen door MAXIMAAL €1000 te investeren. Ik help jullie op weg (ik zou het allemaal in mijn maatwerkadvies kunnen verkopen maar ik heb echt haast met de klimaatramp die ik moet helpen voorkomen dus ik geef het gratis weg).

Zes goedkope megabespaarders/comfortverhogers

Tip 1 : De spaardouchekop
Koop een Spaardouchekop. Echt totale nobrainer dit. Hiermee stroomt er in plaats van 10 liter water maar 5 liter water per minuut door de CV-ketel. De besparing is niet helemaal 50% (je moet de douche iets warmer zetten) maar 30% haal je makkelijk. De waterbesparing is wel echt 50%.

  • Besparingspotentieel : 15%
  • Comfortverhoging : Huge
  • Complexiteit : Met twee linkerhanden te doen
  • kosten : €59

Tip 2 : Deurdrangertjes
Door een deurdrangertje op de deur naar de gang te zetten voorkom je dat er warmte uit de woonkamer de gan in stroomt en vervolgens de trap op naar boven om de slaapkamers onnodig op te warmen.

  • Besparingspotentieel : paar %
  • Comfortverhoging : ik vind het fijn maar sommigen zullen even moeten wennen
  • Complexiteit : Eenvoudig klusje
  • kosten : €5

Tip 3 : De tochtprofielen
Vervang je witgeschilderde brokkelige tochtprofielen door kwalitatief hoogwaardige renovatie-profielen (NIET SCHUIMBAND VAN DE BOUWMARKT). Kost je een tientje per raam. EN NIET SCHILDEREN!

  • Besparingspotentieel : Huge
  • Comfortverhoging : Huge
  • Complexiteit : Niveau handige klusser
  • Kosten : plm €100 voor een woning

Tip 4 : Het hang en sluitwerk
Stel het hang en sluitwerk af zodat de klink het raam in de rubbers trekt

  • Besparingspotentieel : Huge (als het nu niet goed is)
  • Comfortverhoging : Huge
  • Complexiteit : Niveau handige klusser
  • Kosten : plm €1 voor een woning (nieuwe schroefjes)

Tip 5 : De ventilatie-unit
Vervang de MV-box op zolder door een gelijkstroom MV-box met. CO₂-sensor in de woonkamer. Het opwarmen van koude buitenlucht kost namelijk serieus veel energie (zie onderstaande tabel). Met een sensor kan vastgesteld worden of er wel frisse lucht nodig is of dat de badkamer geventileerd moet worden, en geeft de MV-box opdracht minder te ventileren (tot aan stilstand) als er niemand thuis is.

    Een slimme MV-box spaart serieus veel aardgas

(Bijkomend effect : spaart ook nog eens twee zonnepanelen aan stroom).

  • Besparingspotentieel : 15%
  • Comfortverhoging : Huge
  • Complexiteit : Niveau handige klusser
  • kosten : €325

Tip 6 : CV-Tuning
Laat de CV-inregelen door een gespecialiseerd bedrijf. Dit zal de CV meestal 15-20% efficiënter laten werken, het huis constanter op temperatuur houden en tikkende leidingen voorkomen. Het is een onwijs onsexy maatregel, je ziet er niks van, je kan er niet over opscheppen op verjaardagsfeestjes maar het werkt echt. Probleem is namelijk dat in 98% van de Nederlandse huishoudens de CV wordt opgehangen, de stekker wordt ingestoken en de thermostaar op 21 graden gezet. Als de ketel aanslaat en er kan weer gedouched worden is iedereen opgelucht en vertrekt de installateur weer. Maar de CV draait nu als een auto met zachte banden en de choke constant aan. Het werkt maar het is verre van optimaal. CV-tunen haalt het beste uit de ketel en het verwarmingssysteem.

  • Besparingspotentieel : 15%
  • Comfortverhoging : Huge
  • Complexiteit : Specialistisch bedrijf bellen
  • kosten : €350

Tip 7 : Maak een plan
Maak een #VanGasLos plan voor je eigen huis, voor het restje gas dat je nu nog kwijt moet raken. Alle gekheid op een stokje, je gaat de komende 30 jaar nog onnoemelijk veel onderhoud plegen aan je huis, zorg er dan alsjeblieft voor dat dat de handige keuzes op weg naar vangaslos. Je kan het zo gek maken als je wilt maar als je net de verkeerde dingen doet dan is het dubbelduur. Een plan dus.

  • Besparingspotentieel : Dat hang er van af
  • Comfortverhoging : Hangt van je wensen af
  • Complexiteit : Vermoedelijk behoorlijk ingrijpend maar in stapjes goed te doen
  • kosten : Gratis als je het zelf doet met behulp van mijn zelfhulpsite of €500 als ik langs moet komen en je persoonlijk advies wilt.

Ik heb nu als ik goed tel €841 uitgegeven, ik gebruik de resterende €159 om de CV-tuner te vragen om ook de circulatiepomp van de vloerverwarming gelijk te vervangen door een gelijkstroomvariant met temperatuursensor. Scheelt weer 2 zonnepanelen aan stroom.

Ik schat dat ik nu 30-40% minder gas verbruik met een investering van slechts €1000 en ik doe vast ervaring op met het verwarmen a la Warmtepomp en als bonus bespaar ik net zoveel elektra als 4 zonnepanelen kunnen opwekken plus 50 kuub water.

Tips die het net niet haalden (spijtmaatregelen)

Radiatorfolie : Radiatorfolie is vooral effectief als de radiatoren staan te loeien maar we zagen in stap 6 dat we de watertemperatuur juist zover mogelijk gingen verlagen. Zonde van het geld dus, want hoe beter het tunen lukt, hoe minder de radiatoren naar buiten stralen.

Succes met jullie Challenge! Ik ben benieuwd hoeveel kuub / procent jullie met maar €1000 weten te besparen!

Lars

Links:

Spaardouchekop

Renovatieprofielen van de LuchtDichtshop

Itho MV-box met CO2-sensor

Orcon MV-box met CO2-sensor

CV-Tuning voor Cv optimalisatie

Zelfhulptools voor een #vangaslosplan

Posted on

Zeg Lars, die #SolarFreezer, is dat wat?

(Spoiler alert : JA).

Na het blogje over de Blauwe Doos kreeg ik onwijs veel vragen over “Alles Duurzaam”. Mensen met nieuwbouwplannen tot en met VVE’s die #vangaslos willen klommen in de pen. Een vraag kwam een paar keer langs. “Die Solar Freezer die op de VSK te zien was, is dat wat?”

Natuurkunde

“Energie” blijft een lastig concept, zelfs als je er je dagelijks mee bezig bent. Maar als je wat natuurkundig inzicht hebt dan kan je wel zin van onzin scheiden. Bij de Blauwe Doos toonde het meetrapport aan dat er voor elke Joule geleverde warmte een Joule energie uit het elektriciteitsnet moest komen. Niks wonderoplossing voor de de gastransitie. Bij de Solarfreezer is iets aan de hand wat wel echt op tovenarij lijkt.

Soortelijke warmte en faseverandering

Elke stof heeft een aantal kenmerken zoals hoe hard het is, hoe goed het elektra geleid maar ook wat obscuurdere eigenschappen als soortelijke warmte en stollingsenthalpie. De goedkoopste en meest voorkomende vloeistof die we kennen is wat dat betreft een buitenbeentje, en wat voor een! Een snelle zoektocht op Internet leert ons het volgende:

Useful information for water:

specific heat of ice = 2.09 J/g·°C

specific heat of water = 4.18 J/g·°C

specific heat of steam = 2.09 J/g·°C

heat of fusion of water = 334 J/g

heat of vaporization of water = 2257 J/g

Om een liter water 1 graad op te warmen moet je 4.2 kJoule energie toevoegen. Daarom is “douchewater” ook zo’n groot ding bij de energietransitie want 10 minuten douchen met 10 liter water per minuut dat is opgewarmd van 10 naar 40 graden kost 4.2 kJ x 100 liter x 30 graden opwarmen = 12600 kJ of wel 12,6 MJ ofwel 3,5 kWh. (Daar binnenkort een heel blog over trouwens want ik heb enkele oplossingen om het te tackelen). Met een doorstroomverwarmer kost het dus precies 3,5 kWh om te douchen.

De warmtepomp

Een warmtepomp is letterlijk wat de naam zegt wat hij doet: hij verpompt warmte van A naar B, van koud naar warm. Hoe minder “omhoog” hij moet pompen, hoe hoger de werkingsfactor (COP). Daarom zijn we zo blij met lagetemperatuur vloerverwarming. Het water wat de pomp in stroomt (het afgekoelde water van de vloerverwarming) is 20 graden, het water wat er uit komt is 25 graden. Piepklein stapje, hoge COP, zuinig stoken.

Maar waar zit het addertje dan?

Nou, om het water dat zetje te geven zal er ergens anders in het systeem energie geleend moeten worden, want de natuurkunde laat je niet zomaar energie uit het niets creëeren. Ergens anders zal dus exact de hoeveelheid energie geoogst moeten worden die we aan de warme kant nodig hebben. Bij een lucht water warmtepomp wordt dat leentjebuur gespeeld bij de buitenlucht. Lucht wordt aangezogen met een buitentemperatuur van bijvoorbeeld 7 graden, en met een soort spons wordt de warmte er uit gezogen en weggeblazen op 3 graden. Met die 4 graden temperatuurverschil wordt aan de warme kant de temperatuur opgepompt. Omdat er in lucht maar heel weinig energie zit moet de buitenunit honderden kuubs per uur “verwerken”. Vandaar de ventilatoren en het lawaai.

Met een water-water warmtepomp wordt de externe energie uit het grondwater gehaald. Omdat water, we zagen het al, veel energie bevat kan het pompgedeelte veel compacter. Maar je hebt wel een behoorlijke pijp nodig naar diep grondwater. Zo’n bron moet een paar kuub water per uur verwerken, dus aan de bron worden forse eisen gesteld, daarom is dat ook duur.

Tom Poes, verzin een list!

Ik neem je nog even mee naar de tabel hierboven:

Useful information for water:

specific heat of ice = 2.09 J/g·°C

specific heat of water = 4.18 J/g·°C

specific heat of steam = 2.09 J/g·°C

heat of fusion of water = 334 J/g

heat of vaporization of water = 2257 J/g

We zien dat de energie die je aan water moet onttrekken om het in ijs te veranderen (temperatuur verandert van +0 naar -0) 80x zo hoog is als om het water 1 graad te verwarmen. Wow! Dat betekent dat je ONWIJS veel energie kunt onttrekken aan een beetje water als je dat precies bij 0 graden doet!

Een paar slimme studenten uit Twente zagen dat ook in, pakten een flexibele zak (ijs zet uit!) en stopten daar een warmtespons in en hingen er een warmtepomp aan. En weet je wat? De natuurkunde liet ze niet in de steek! Het werkt!

De Solarfreezer

Het bedrijf R&R Systems uit Gemert heeft een compleet systeem gebouwd rond dit principe, en met kwaliteitsspullen, regelelectronica en goed rekenwerk leveren ze deze waterwaterwarmtepomp met megadiepvrieszak van een paar kuub die je in de kruipruimte of een kelder kunt leggen. Geen bron nodig!

Echt slim

Maar we zijn er nog niet! Want veel mensen willen bij hun duurzame verwarming ook zelf energie opwekken op hun dak. Wat R&R nu doet is dezelfde warmtespons die in de diepvriesvak zit achter zonnepanelen plaatsen. Daarmee oogsten ze belachelijke hoeveelheden lauw water (ze maken bij lange na niet het hete water wat heatpipes kunnen leveren maar dat is helemaal niet erg, het gaat om de Joules, niet de temperatuur van het water). Met dat lauwe water kan je of direct de warmtepomp heel efficiënt laten werken, of als je over hebt, gebruik je dat lauwe water om het ijs weer te smelten, want dat vreet net zoveel energie als het laten bevriezen. En dat gaat perfect met lauw water. Al vanaf half februari levert de zon zat energie om ijs te laten smelten, vraag de ijsclubs maar.

Dus ja, het werkt, de natuurkunde klopt en er is een bedrijf waar ik enorm veel vertrouwen in heb die het compleet geïnstalleerd oplevert (ze staan geen prutswerk toe). Niks flitsend blauw, gewoon degelijke natuurkunde, goeie spullen en mensen met hart voor de zaak.

Overigens is de SolarFreezer een component in een totaalplan (verkrijgbaar bij mij) voor #vangaslos, het is NIET de silver bullet maar een heel goed stuk gereedschap.

(Foto van TV-oost)

PS. R&R noemt zich zich Energieverdieners.nl en hun website mag ook wel eens anno 2018, echte techneuten, nul marketing, maar ik mag ze echt onwijs graag dus daarom dit blog omdat ik graag wil dat meer mensen naar deze toffe techniek gaan kijken.

Als je dit interessant vond, mag ik je dan iets vragen?