Suspended in mid air : De Straalstroom

U kent hem wel, Wile E. Coyote. De personificatie van de westerse samenleving : een briljant plan om de grote klapper te maken, altijd een plan B voor als het niet lukt, en last but not least, heeft hij reglematig een “Oh, oh” moment waarop eerst alles goed lijkt te gaan tot hij zich realiseert dat er iets niet helemaal volgens plan verloopt:

20130528-233827.jpg

Ik had zo’n moment van plotseling helder inzicht vanmiddag, nadat het aanbreken van de lente door de weerdiensten weer een paar weken uit is gesteld… Want hoe was het ook alweer met het weer in west Europa? De straalstroom voert gemiddeld uit het zuidwesten lauwe natte oceaan lucht aan waardoor we hier vaak zuidwestenwind wind hebben, met in de loop van het jaar stijgende temperaturen naarmate de oceaan opwarmt.

Not so anymore. Ik heb deze winter weken achtereen tegen de oostenwind ingefietst, wekenlang koude regenbuien uit het noorden, afgewisseld met losse dagen warm weer. Ik schreef pas over mijn klimaatramptoerisme, en van de week kwam ik tot twee keer de straalstroom tegen (links hieronder). In een notendop : doordat de noordpool heel veel sneller warm wordt dan de rest van de aarde(feit) is er een kleiner temperatuurverschil tussen de pool en de evenaar(feit), en laat dát nou net de drijvende kracht achter de straalstroom zijn. En zonder straalstroom blijven weersystemen op hun plek bij gebrek aan voortstuwende kracht. En is het weerbeeld van de afgelopen winters te verklaren (abnormaal veel sneeuw, lange vorstperiodes, lage lente temperaturen).

Dus mijn stelling : we zijn met elkaar over het randje van de klif gehold (400 PPM CO2) de natuurwetten kan je niet stoppen (delta T < kritische grens = straalstroommotor stopt) en nu blijkt opeens dat klimaat niet een lineair verschijnsel is, maar kan “switchen” tussen wel straalstroom/geen straalstroom…. oh, oh!
20130528-235750.jpg

(5-5-2013) En hier uitgelegd door  een paar mensen die er veel meer van weten dan ondergetekende :

[youtube https://www.youtube.com/watch?v=u7EHvfaY8Zs?feature=player_embedded]

Bronnen
Early Warning
skeptical Science
www.weer.nl

Update #woningmarkt april 2013

Met het vrijkomen van alle cijfers van het kadaster over de maand april is het weer smullen voor cijferfetisjisten.

De succesvolle ingrepen van de overheid om de woningmarkt nieuw leven in te blazen hebben inmiddels een bodem van rond de 7000 verkochte woningen per maand gelegd:
20130521-221428.jpg

Toch kan ik me ondanks dit succes moeilijk voorstellen dat er binnenkort niet flinke saneringen in de makelaarsbranche zullen gaan plaatsvinden, de omzet van 200 miljoen per dag van voor de crisis is verschrompeld tot 60 miljoen per dag. De taart wordt snel kleiner!

De overheid laat trouwens ook een flinke veer, in 2005 nog 6% van 200 miljoen is 18 miljoen overdrachtsbelasting per dag, nu 2% van 60 miljoen is 1,2 miljoen per dag, een verschil van een half miljard per maand!
20130521-221818.jpg

En als uitsmijter deze maand: de anuïteiten hypotheek begint aan zijn opmars. Onderstaande grafiek toont de hypotheeksom/koopsom. In januari en februari zijn nog de laatste “oude regime” hypotheken in elkaar geknutseld, maar nu is het echt afgelopen : je krijgt van de bank een lening voor de koopsom en de financieringskosten, maar dat was het dan.
20130521-222702.jpg

Klimaatramptoerist? Happy #400PPM-day!

Ik moet iets bekennen op deze dag in de geschiedenis van de mensheid waarop er voor het eerst meer dan 400ppm kooldioxide in de aardatmosfeer gemeten is. Ik ben namelijk bang dat ik op het randje van “klimaatramptoerist” zit. Al bijna mijn hele leven bestaat het rapport van “De Club van Rome” waarin in niet mis te verstane bewoordingen de grenzen van de groei aangekaart worden. Hoewel wij (generatie ’68) er toen zelf niets aan konden doen, zijn we toch opgegroeid met het beeld dat de mens de oorzaak is van alle milieuvervuiling en zo. Onze ouders gingen als oplossing minder CFK-deodorant gebruiken en fosfaatvrij wassen zodat de sloten niet meer op bubbelbaden leken, maar om nou te zeggen dat ze “het millieuprobleem” opgelost hebben…nou nee.

Dankzij de opkomst van het internet kregen we als (inmiddels opgegroeide) burgers steeds meer inzicht in de processen achter het draaiend houden van de wereldeconomie en het millieu: de olie industrie, de bankenwereld, gevestigde belangen dat soort dingen. In 2004 liep ik tegen het fenomeen Peak Oil op dat me totaal greep : het idee dat de makkelijkst te vinden olie (namelijk in de grootste velden, die “op de tast” gevonden waren) binnenkort op is en we zouden moeten vechten om de restjes. In 2008 was het al zover, olieprijzen stegen door tekorten waardoor de economie zoals we die 100 jaar eerder bedacht hadden (groeien op basis van zo goed als gratis fossiele energie) niet meer werkte, de groei stopte, en we zijn nu al 5 jaar niet werkende oplossingen aan het proberen.

In het kielzog van mijn Peak Oil inzichten werd ook duidelijk dat de fossiele economie niet uit zichzelf plaats zou maken voor iets nieuws: de gevestigde belangen zouden tot het gaatje gaan om de meest laagwaardige fossiele koolwaterstoffen (steenkool, teerzand, schaliegas, gashydraten) om te bouwen tot “brandstof” om het fossiele feestje maar aan de gang te houden. Als gevolg hiervan moest wel de CO2 uitstoot noodgedwongen omhoog zodat ik al snel stuitte op de CO2 metingen op Hawaii. Deze bewijzen keihard dat de CO2 uitstoot jaar op jaar toenemen en door fossiele verbranding komt (plantaardig fossiel materiaal bevat relatief veel C12 en daardoor daalt de C13/C12 ratio). En als je dat eenmaal begint te volgen, dan is de smeltende Noorpool het volgende slachtoffer, net als zijn broertje, de ijskap van Groenland. Doordat het temperatuurpatroon boven de pool verandert, verplaatst ook het hogedrukgebied boven Groenland zich een beetje zodat de Noordatlantische Oscilllatie extremer wordt. En de zeëen warmen op? Dan worden er ook meer orkanen verwacht, zodat nu ook het Hurricane season van juni tot oktober dagelijkse kost is.

Oeioeioei, zit ik me nou te verkneukelen over hoe we met z’n allen de aarde aan het vernietigen zijn? Dat zal toch niet? Nee, ik geloof dat ik toch nog steeds aan de goede kant sta, en een goed verhaal bij elkaar probeer te sprokkelen voor mijn kinderen zodat Papa later kan zeggen dat hij als oplossing niet alleen Prius is gaan rijden, maar dat hij ook snapte wat het grotere plaatje was, en dat hij DAAR wat aan heeft proberen te doen, hoe klein de invloed van een blogger ook is.

Doet u voorzichtig met onze aarde?

20130510-230148.jpg

Wist u dat uw nieuwbouwhuis er over 500 jaar nog staat?

Ik wilde een originele blogpost schrijven over iets wat pas in een flits tot me doordrong : er worden elk jaar maar 14,000 woningen gesloopt, terwijl er nu 7.4 miljoen woningen staan. Dus snel wat gegoogled over dit onderwerp en helaas:

Toen Prof. André Thomsen van de TU Delft met emeritaat ging in 2006 hield hij zijn afscheidsrede precies over dit onderwerp. Er rest mij dus niet heel veel meer dan een kleine update plus wat onwetenschappelijk gefilosofeer van een DHZ-blogger over wat het zou kunnen betekenen…..

Als je elk jaar 14.000 woningen vervangt op een bestand van 7.4 miljoen woningen dan is de noodzakelijke levensduur van de gemiddelde woning dus …. tromgeroffel …. 528 jaar (bij de sloopvolumes in 2006 was dat nog 400 jaar).

20130317-213259.jpg
(15e eeuwse woning)

Dat betekent dus dat u nu in het huis woont waar ook uw bet-bet-bet-achterkleinkinderen in zullen wonen. De meeste huizen uit 1485, er bestaan er nog een handvol in Nederland, zijn inmiddels wel aangepast aan de stand van huidige techniek: de steens muren zijn waterdicht gemaakt en geïsoleerd, bedstedes verwijderd, vuurplaatsen vervangen door cv-ketels, opkamers gesloopt en glas in lood ramen vervangen door dubbel glas. Maar in 1485 stonden er nog geen 7 miljoen huizen, dus de komende eeuwen zullen we een plan moeten hebben hoe we het “onlangs” (in historisch perspectief dan) gigantisch gegroeide aantal woningen bewoonbaar houden.

Scenario 1 : zelluf doen
De naoorlogse woningen (’50-’70) zijn over 10 jaar, na de crisis, zo’n 50 tot 70 jaar oud en dus volgens de bouwstandaarden uit die tijd “afgeschreven”. Mensen die nu zo’n huis kopen zullen rekening moeten houden met grote onderhoudskosten : electra, waterleidingen, kozijnen, dakpannen, zowat alles zal vervangen moeten worden.

Energie
400 jaar geleden stookten we met hout en turf het huis op 1 plek warm. De fossiele generaties (1850-2020) deden dat met achtereenvolgens steenkool, aardolie en aardgas. Onze kinderen vragen ons inmiddels waarom er geen zonnepanelen op het huis liggen, dus u ziet wel waar het naar toe gaat : huizen met zuiddaken zullen meer waard blijken dan huizen zonder. We zullen onze huizen warm moeten houden met zon, wind en electriciteit uit de Sahara, die we hier met warmtepompen in hoogwaardige warmte omzetten.

Scenario 2 : Sloopfondsvariant
In deze variant blijken complete woonwijken met aflossingsvrije hypotheken gekocht te zijn, en weigeren de erfgenamen de verwaarloosde woningen, die hun ouders de laatste jaren van hun leven niet meer konden onderhouden, te erven. De banken blijven met 100-duizenden onverkoopbare huizen achter die op hun portefeuilles drukken. In dit problematischer scenario zal de overheid waarschijnlijk een sloopfonds stichten waarna de winnaars van dit scenario, banken en de bouwindustrie, nieuwe woonwijken à la 2030 neerzetten. Wat problematisch is aan een sloopfonds, is dat we collectief een extra belasting zullen moeten gaan betalen in een periode waarin we onze kredietcrisiswonden nog aan het likken zijn. Ik wil er dan ook voor pleiten dat we dit probleem door de hypotheekverstrekkers op gaan laten lossen, immers, zij hebben willens en wetens 30 jaar lang deze veredelde “huurhuizen” gefinancierd, en zijn dus ook altijd eigenaar gebleven van het aanstormende probleem.

Wat gaat het worden? De olifant op de horizon staat voorlopig nog niet in de woonkamer, maar over een jaar of 30 zullen er serieuze aantallen verpauperde eeuwelingen op de markt komen, en die zullen vermoedelijk niet zo geliefd zijn als de huizen uit de jaren 1920-1930 (“originele details”) nu.

Doet u voorzichtig met ons nationale erfgoed?

Memo to self : onderhoudsplan voor de buitenboel maken.

oorspronkelijk verschenen op : Stormglas.wordpress.com
Twitter : @larsboelen

The Donald Duck Inflation Index shows a whopping 5.5% inflation per year for 61 years

“De Donald Duck” is an institute in The Netherlands. The Disney comics magazine was first published in october 1952 and has been a huge hit under 10 year old boys (and their fathers) ever since. They celebrated their 60th anneversary last year.

I buy one every once in a while for my boys, and last january I was confronted with a price increase from €2.20 to €2.40. I remembered that they had just increased the price from €2.00 to €2.20 recently, so I dug into the pile of old comic books at home to test my memory, and I was right! The Donald Duck had increased 20% in price in just 2 years. The Donald Duck Inflation Index was born.

I used the dutch eBay (marktplaats) to collect covers of the magazine going back al the way to its birth, and spent hours trying to figure out coverprice. Later I found an enthousiast website (Inducks Database) that collects per issue information, that helped complete my price timeline:

20130505-222400.jpg

You can see the 1970’s in red where we suffered from “the Dutch Disease” (after we found a huge amount of natural gas our wellfare state was created) resulting in massive inflation. Recently a new inflation episode started for unknown reasons. The official policy of 2.5% inflation is also shown in the graph.

Although the DDII itself of is course not THE inflation (accept for the BIg Mac index, an inflation index usually consists of basket of products) I think it still is a very nice illustration of how consumers (10 year old boys with their pocket money) are confronted with huge price increases over the years, in case of the Donald Duck a stagering 5.5% every year, for 61 years. The first issue cost €0.09 (DFl. 0.20) todays issue cost €2.40 or 26 times as much.

The DDII is a nice Inflation proxy because:
– the product has remained virtualy unchanged for 61 years
– the production process has seen a lot of productivity improvements (offset printing, DTP etc)
– the distribution process (to sales point at walking distance of the key customers) would be comparable to 1952
– the paper edition is still 300.000 (population 17 million), making it one of the largest magazines in The Netherlands, so dwindling reader numbers is not a direct cause for the price increases.
– the number of advertisments per issue theough the years is something that I still need to investigate.

(This article was posted earlier on this blog, and on Biflation.nl, both in Dutch)

The rest of my blog on ALT-economics is in dutch.
@larsboelen

NVM/Funda, maak T.E.A.B. mogelijk!

Beste NVM & Funda,

Ik ben bezig met het verkopen van de seniorenwoning van mijn in februari overleden moeder. In het complex staan 9 identieke woningen te koop, met sterk verschillend afwerkingsniveau en uitzicht. Het is een modern, mooi aangelegd complex, waar je “à la 2014” particulier alle zorg in kan kopen die je je maar wenst, en waar het fijn is om onbezorgd van je oude dag te genieten. De gemeente vergrijst, en er wonen meer dan genoeg mensen in de omgeving die zoiets kunnen betalen. Vraagprijzen tussen 287k en 369k Euro. Aantal kijkers laatste open huizen dag : nul (in het hele complex). Aantal kijkers laatste 3 maanden In het complex: nul.

De markt is met andere woorden volledig dood. Ik probeerde bij mijn NVM-makelaar aan te kaarten om de woning dan maar “tegen elk aannemelijk bod” aan te bieden maar dat kan volgens hem niet bij Funda.

We zitten in een markt waar de koper het voor het zeggen heeft, en door de steeds lagere vraagprijzen en deprimerende “6+ maanden te koop” markering is er geen hond meer die gaat kijken, want wacht maar een jaartje, dan is de prijs nog lager. Met de vraagprijs “T.E.A.B.” doorbreek je deze impasse, doordat je mensen die op zich wel willen verhuizen verleidt om te komen kijken, en ze te vragen “zeg het maar, wat is het waard?”. Als verkoper kan je dan altijd nog “sorry, maar we wachten op een beter bod” zeggen als het echt te gortig is. Het belangrijkste is dat mensen weer komen kijken met het idee dat ze een bod uit zouden kunnen brengen dat acceptabel is voor de verkopers die echt niet meer weten wat ze dan wél moeten vragen voor hun dertien-in-een-dozijn-woning.

Bij deze dus het verzoek om Funda zo aan te passen dat T.E.A.B. wél mogelijk wordt. Als u nog vragen heeft dan hoor ik dat graag,

m.v.g.

Lars
P.S. Graag even contact opnemen voor u mijn verzoek daadwerkelijk uitvoert 🙂

—————-
Update 5-5-’13
Tja, zo’n reactie kan je verwachten van een monopolist. Ze hoeven niet te veranderen, want zij bezitten de markt.

20130505-000829.jpg

Punt is echter NVM/Funda dat ik jullie er op probeer te wijzen dat jullie een cruciale rol spelen in de impasse waar we in zitten doordat je als verkoper wordt gedwongen om een vraagprijs te noemen, die, zo betoog ik hierboven, ALTIJD te hoog is! Mijn serieuze voorstel is om dat te doorbreken, en zo weer een normale koper-verkoperrelatie te krijgen.

En nee dus, het huis hoeft niet naar de veiling, er rust geen hypotheek op, we zitten deze crisis wel uit.

20130720-121858.jpg

ECB verlaagt rente naar 0,5%, dat is een gevaarlijke gok

Wow, de paniek is nu echt totaal. De rentelast die Europese banken aan de ECB moeten betalen daalt maar liefst 33% (van 0,75% naar 0,5%) in de hoop dat ze de banken daarmee overeind houden. Maar volgens mij neemt de ECB een gigantische gok, want als de banken door deze actie geld kwijt raken, dan kon het met de solvabiliteit van die banken wel eens snel de verkeerde kant op gaan.

Als de spaarrente namelijk naar 0% gaat (of erger nog negatief, wat bij 2,5% inflatie + 1,2 VRH eigenlijk al het geval is) dan vrees ik dat dat voor veel mensen een alarmvlag wordt om hun geld maar van de bank te halen, en in gouden munten of zonnepanelen te stoppen. Aangezien banken met een 1:100 hefboom gefinancierd zijn is de bank insolvabel (failliet) als 1% van de mensen al hun geld of 10% van de mensen 10% van hun geld in een sok gaan stoppen. Dat lijkt me gegeven de lage rentes geen onmogelijk scenario.

Dus het is zeer wel mogelijk dat de ECB zojuist het startschot heeft gegeven van de totale ineenstorting van de Europese banken. Zoals wel vaker gezegd wordt : Gratis is waardeloos. Mijn inschatting is dat banken nul incentive krijgen om nu weer normaal te gaan functioneren, en lagere hypotheeklasten, laat me niet lachen. Ik kon vorig jaar kiezen uit 3, soort van, onafhankelijke partijen. Laagst mogelijke rente 1,5% hoger dan in Duitsland. Ik wilde graag een huis kopen, dus ben met die rente akkoord gegaan. Heb bij mijn volle verstand getekend in de wetenschap dat de bank meer dan 3% marge pakt op mijn rente, maar wat kan je anders?

De oplossing is om banken weer een normaal tarief, zeg 4%, te laten betalen aan de ECB, zodat het goedkoper wordt om geld van spaarders aan te trekken, dan van de ECB te lenen. Dan ontstaat er weer een normale markt voor geld, en zullen banken risico’s weer marktconform gaan afwegen, ipv alle risico’s naar de Europese belastingbetaler af te schuiven.

Uitsmijter : Wanneer gaat de ECB nou eindelijk eens hypotheken verstrekken? Ik ben bereid 5x zoveel rente betalen als de Europese banken, en dan ben ik nog 2x zo goedkoop uit als nu. Mijn hypotheek-rating is al 16 jaar AAA.

 

Donald Duck Index : nieuwe meetinstrument voor #inflatie

(dit stuk is op 2 mei 2013 ook geplaatst op Biflatie.nl)

Ik stond van de week bij de supermarkt en gooide achteloos een Donald Duck op de band voor de jongens. Ik stond voor me uit te dromen en naar de scanbedragen te kijken toen de DD als laatste aan de beurt was. Twee euro veertig! Ik dacht gelijk dat er een foutje in de computer stond, maar na inspectie bleek het te kloppen. Thuis even de stapel van DD’s doorgekeken en mijn vermoeden klopte, de afgelopen 2 jaar is de prijs gestegen van 2,00 naar 2,40 (20%). Zo is de De Donald Duck Index – (c) LB ’13 – ontstaan. Het is een nieuwe economische barometer die een zeer nauwkeurige langjarig (60 jaar inmiddels) beeld geeft van de inflatieontwikkeling in Nederland. De inflatie-indicator is volgens mij een bruikbare maat voor inflatie omdat:

– er zitten geen vervangingseffecten in (iPhone in plaats van PTT aansluiting), de DD is al 60 jaar precies wat het is, een wekelijks stripalbum.
– de prijs van losse nummers DD al sinds 1952 op het nummer gedrukt staat (en je deze bijvoorbeeld op Marktplaats terug kunt lezen)
– hierdoor is voor elke leek de historische prijs tot in lengte van jaren vast te stellen, dit in tegenstelling tot blikken erwtensoep waarvan je het bonnetje moet bewaren om de oude prijs te onthouden
– de productie al 60 jaar identiek is (en elke paar jaar begint de reeks opnieuw, er zit maar een kleine hoeveelheid handwerk aan elke nieuwe DD).
– elke week evenveel velletjes en nietjes
– de productiekosten hebben alle schaalvoordelen en efficiency verbeteringen (offset printing, digitaal publiceren) mee mogen maken en geven dus een goed beeld van de staat van de samenleving
– het team dat DD maakt zal ook ongeveer even groot zijn gebleven (aanname)
– het aantal distributiepunten zal grosso modo gelijk zijn (lees : op loopafstand van de doelgroep) waardoor distributiekosten per nummer ook ongeveer gelijk zullen zijn aan 60 jaar geleden.

Kortom : een prachtige stabiele index. Met een k(w)ekke naam.
(Verbaas mij dat hij nog niet eerder bestond)

Goed dan:

De index geeft aan dat nu voor het eerst sinds de laatste oliecrises (1973 en 1977) de prijs van de DD recht de lucht in gaat. In de jaren 70 verdubbelden prijzen binnen een decennium, dat belooft niet veel goeds voor het huidige decennium!

De schaal van de DDI is logaritmisch, zodat een vaste inflatie (bijv. 3% per jaar) tot een rechte lijn leidt. Ik heb een inflatie van 5,5% in de grafiek opgenomen, je zie dat de echte inflatie meer dan 2x zo hoog is als de inflatie die de regering nastreeft (2,5%).
De rode lijnen geven periodes aan waarin de DD opeens heel snel, heel veel duurder werd.
De 1e Donald Duck uit oktober 1952 kostte fl. 0,20 en die van vorige week €2,40 ( fl. 5,29), ruim 26 keer zoveel.

DDI

Opmerkingen

* Donald Duck past de prijs pas sinds 1969 jaarlijks aan, de eerste decennia deden ze het eens in de 8 a 10 jaar met een grote sprong, daarom heb ik geen verticale lijnen bij de eerste paar sprongen gezet. De eerste sprong was in 1957, een jaar met 6,5% inflatie (officieel).

* De Margriet bestaat als weekblad al sinds 1949, en gaat dus 3 jaar langer terug, maar heeft qua productieproces toch veel meer verandering ondergaan (glossy papier, freelancers, omvang om er maar een paar te noemen)

Bronnen vd Donald Duck prijzen:
* Inducks Database
* Marktplaats
* Eigen voorraad
————————-
Update 4-5-13
Sinds dit stuk op biflatie.nl is geplaatst is de aandacht ervoor ge-explodeerd! Blijkbaar is reageren op zo’n eclectisch blog als het mijne lastig, hoogdrempelig, eng en zo, “er hebben pas drie mensen op de hele website gereageerd, daar wil ik niet dood gevonden worden” , maar dat zij zo. Wat ik aan commentaren via twitter kreeg valt uiteen in de de volgende categorien:
– briljant!
– stom (aangevuld met: zo meet je inflatie helemaal niet, het gaat om een mandje produkten)
– …maar de oplages dalen dus de prijs moet wel omhoog
– …maar de salarissen waren in 1952 ook maar Fl. 125 per week.
– hoe zit het met de advertentieinkomsten?

Nummers 1 (bedankt!) en 2 laat ik maar even met rust. Over de andere heb ik nog vragen aan mijn lezers:
– Wie weet hoe de oplages zich ontwikkeld hebben in de loop der jaren?
– zijn er langjarige salaristabellen te vinden van banen die al die tijd, min of meer, hetzelfde zijn gebleven? Ik denk dan aan verpleegsters, pabo leraren, politie agenten en zo.
– hoe operationaliseer je “advertentieinkomsten”. Ik zou wel een steekproef willen doen van 50 DD’s door de jaren heen, en dan paginadelen turven, evenals categorie (speelgoed, disney producten, activiteiten en zo, benieuwd wat ik tegen ga komen).

En als ik al die info heb ga ik mijn stuk herschrijven, nietje erdoor en promoveren bij Willie Wortel in de Donald Duckkunde!

——
Nieuw inzicht van een collegablogger : In de maakindustrie is er een tendens van productiviteitsverhoging, waardoor geproduceerde “dingen” per stuk steeds goedkoper worden (deflatie). Als je als overheid vervolgens een doelinflatie nastreeft (middels geldmarktinterventies e.d.) van X%, dan lijdt dat automatisch tot een inflatie in de dienstensector! Blijkbaar is een Donald Duck meer een dienst dan een ding (dus royalties en salarissen zijn een groter deel van de kostprijs dan papier, nietjes, drukken en distributie).

@larsboelen