Ná PeakOil – kijkje in de glazen bol

Als je blog “Stormglas” noemt dan moet je je af en toe ook aan een toekomstvoorspelling wagen. De laatste was van 31 december. Nu, een half jaartje later, zal ik een glazen bol wijden aan de wereld na PeakOil, een kijkje van 10 jaar vooruit.

Economie
Peakoil, het moment waarop alle olieproducenten van gewone vloeibare olie op de wereld voluit pompen en er niet in slagen de produktie verder op te voeren, was ergens in 2008. De extra olie die nu voor 100$ per vat uit schalielagen gekraakt en gesmolten kan worden omdat meneer Bernanke 80 miljard per maand cadeau doet aan “investeerders” tel ik voor het gemak even niet mee, daar kan je geen duurzaam exponentieel groeiende economie mee bouwen. Het is mijn mening dat de wereldeconomie draait op goedkope olie. Alle verhalen over de economie redden met gratis geld voor banken (heu?), investeringscampagnes om “groei” aan te jagen, “kwantitatieve verruiming” (heerlijk hé, die vondsten van economen) en wat al niet meer heb ik vol verbazing bekeken, want WAT wil je weer op gang brengen? Een systeem dat bestaat bij de gratie van zo goed als gratis fossiele energie waarvan nooit meer “meer” zal komen? Nee dus.

Maar hoe gaat onze samenleving er dan uit zien in het 2e zonne-energie tijdperk. Om te beginnen zal het BBP flink lager worden omdat de hele economie rond de olie-infrastructuur ophoudt te bestaan. Volgens mijn logica zal de staatsschuld opgeruimd moeten worden, omdat groei schulden niet meer weg inflateerd.

Daar staat tegenover dat de onzichtbare overheidssubsidies die de olie-industrie nu krijgt (namelijk het recht om ons ecosysteem te vernietigen) ook vervallen en dat de wereld dus een gezondere plek wordt om te wonen, en dat is ook wat waard.

Maar wat dan?
O.K. daar gaan we. We zullen als planeet-Aarde-bewoners moeten accepteren dat we het met de naar ons toegestraalde zonne-energie zullen moeten doen. Dat was de eerste 100.000 jaar van het bestaan van de mensheid voldoende om te groeien van 2 naar 1 miljard mensen, dus het truukje van op zonne-energie leven zit in onze genen. Bovendien valt er veel meer energie op de aarde dan we op kunnen maken, dus technisch kan het, nu nog die energie gebruiken.

Energie
Als eerste de olie. Die wordt meer en meer door India en China gebruikt, en die wordt door ons ingeleverd. Ik snapte dat eerst ook niet, want wij zijn toch veel rijker, dus dan bieden we ze toch even uit de markt? Maar het is heel logisch: wij rijden elke week een tank benzine leeg voor €75 als we in ons eentje naar kantoor rijden. In India en China kunnen ze van dezelfde hoeveelheid benzine 5 brommers met twee personen van het dorp naar de Spijkerbroek c.q. iPadfabriek rijden. Zelfs voor €150 of €200 kan dat nog goed voor ze uit. Wij zijn dan al lang afgehaakt. Olie zal voor ons dus niet meer beschikbaar zijn als de restjes door Chindia opgemaakt worden.
Elektriciteit, ja, dat wordt het. Zonlicht in electriciteit omzetten gaat zo makkelijk dat het ondenkbaar is dat we dit niet blijven doen. Over 10 jaar worden cellen met 3D-nano-oppervlak met druktechnieken op rollen geprint. Omzettingsefficiency van 20-30% zullen normaal zijn. Echt elke stukje dak dat zon kan vangen ligt vol. Overschotten worden opgeslagen in auto-accu’s die in sneltreinvaart beter worden. Winter- en nachtstroom maken we met gasturbines en Wind en accu’s.
Gas uit Slochteren is op, maar het landelijk dekkende net is waardevol, en we blijven gas importeren (gasvormig uit Rusland, vloeibaar uit de Emiraten). Mijn duurzame gas komt op den duur uit vergisting. Ik denk dat we vast een of ander scheten latende zeebacterie gaan vinden die we in mega tanks tussen de funderingen van de offshore windparken hangen om daarmee de wintervoorraad biogas aan te leggen (en dat gas is daarmee eigenlijk opgeslagen zonne-energie)

Werken / Handel
Wat gaan we met z’n allen doen? Dat wordt de hamvraag. Ik denk dat we heel veel kleine ondernemers krijgen, die in leegstaande kantoren en fabriekshallen lokale bioindustrie model 2.0 zullen bedrijven, wat arbeidsintensief werk is. Ik denk dan aan tuiniers die met stellages vol groenten met hyperefficiente LED verlichting in combinatie met vis en champignonteelt volledige gesloten kringlopen zullen hebben. Repareren (met 3-D printers) zal weer normaal worden en een nieuwe industrie doen ontstaan. Met de grotere lokale economie zal de zorg ook veel meer geintegreerd worden in het dagelijkse leven, niet meer in zorgfabrieken, maar meer voor elkaar door elkaar. Ik denk ook dat Nederland een mondiale opleider zou kunnen worden, met onze kennis van Delta-bewoning en (rand)stedelijke ontwikkeling. Ik zie ook veel werk in de visserij, tussen de windmolens op zee ontstaat een booming zeeleven waar niet met netten gevist mag worden. Toevallig was de bouw van de week in het nieuws, vanwegen de crisis is er “creative distruction” aan de gang: woningen worden niet meer door oppermanen met ladders in elkaar geknutseld, maar voortaan als duploblokken in de fabriek gemaakt waarna ze buiten aan elkaar geplakt worden. Dat gaat de bouwindustrie niet meer opgeven als de crisis voorbij is. Misschien is die bouw wel goedkoop en efficiënt genoeg om alle na-oorlogse wijken mee te kunnen saneren. De zonnepanelenhandel zal meer en meer een dakdekkershandel worden, waarin per vierkante meter wordt afgerekend, en niet meer per WattPiek. Verder zitten we met de creatieve industrie goed, veel design, veel unieke objecten maken.

Verkeer
Ik denk dat we in Nederland ongelooflijk veel geluk hebben dat we zo’n compact plat land zijn, met havens, rivieren en een redelijk goed onderhouden spoornet. We kunnen ons dus makkelijk elektrisch verplaatsen. Ik zie in mijn bol heel veel eScooters en fietsen, en voor de happy few, electrische auto’s. Die auto’s rijden dan in ieder geval op de snelweg autonoom, lekker krantje lezen tussen Weert en Amsterdam. Winkels zullen meer en meer vervangen worden door webshops, met efficiënte “last mile distributie” met electrische bestelbusjes. Zelfdedag bezorging wordt de norm.

Ik denk dat als de Eindhovense Autoindustrie toeleveraars autowielen met naafmotoren gaan maken er ook nog wel eens een “retrofit” industrie zou kunnen ontstaan : motor er uit, wielen wisselen en een bak van een lithiumaccu op de plaats van de motor en de benzinetank. Dat is natuurlijk wel afhankelijk van de businesscase : benzine moet nóg duurder en accu’s flink goedkoper, maar het zou kunnen. Als die ontwikkeling te lang duurt dan zal het wagenpark vooral via nieuwbouw electrificeren.

Vliegen
Ik werk in de IT in internationale teams samen, en de laatste keer dat ik voor mijn werk gevlogen heb is voor 2008 geweest. Ik doe echt alles in teleconferenties, ik deel mijn scherm net zo makkelijk met iemand in Utrecht als met iemand in India. Dus om de global village aan de praat te houden is vliegen niet nodig. Blijft over, vliegen voor het plezier en voor de Jetset. Sorry voor al die mensen die niet meer elk weekend naar hun favoriete disco op Ibiza kunnen vliegen, dat is iets wat in de geschiedenisboeken gaat verdwijnen. Vliegen zal weer een elite bezigheid worden. De vraag is hoeveel (if any) Nederlandse vliegvelden genoeg reizigers kunnen trekken om te overleven. Waarschijnlijk ga je met de ICE naar Frankfurt of Parijs voor een noodzakelijke vliegreis. Of de conferentie-industrie het gaat overleven? Handenschudden en borrelen zijn af en toe wel nodig, maar ik betwijfel of dat ook intercontinentale schaal zo gewoon blijft als dat nu is.

Dus?
Al met al wel een heel andere wereld dan waar we nu in leven. Verlang ik naar alle ellende die op ons afkomt? Nee. Ik heb het nog prima naar mijn zin in de olie-economie, maar ik denk dat veel van de elementen in mijn visie onvermijdelijk zijn als we met z’n zeventien miljoenen een toekomst willen hebben op deze plek op de aardbol. Het gaat pijn doen, lonen, pensioenen, uitkeringen, verzekeringsniveau’s zullen allemaal flink lager worden, maar als één van de rijkste landen op aarde kunnen we echt wel wat hebben. Ik verheug me wel op de electrische samenleving, stil, schoon en duurzamer dan oplossingen van onze ideeloze volksvertegenwoording (“laten we de komende 10 jaar eerst schaliegas proberen”). Als we ons dure belastinggeld maar verstandig besteden, dus staatschuld aflossen, smartgrids en electrificatieindustrie stimuleren, stoppen met fossiel gerelateerde stimlering Schiphol, Schalie, JSF………

Zo, en nu kan dit stuk lekker gaan rijpen in de kelders van het internet, om er over 10 jaar nog eens met een glimlach op terug te kijken.

Ps. Vandaag een heel stuk in de Volkskrant over Estland (e-Stonia). Dat land heeft zich dus omgedacht : volledig digitaal, stemmen, contracten, telewerken, the works. Kan dus wel, maar je moet leiders met visie hebben, niet van die figuren die na een “socialistische carriere” in de raad van commissarissen gaan zitten van Shell.


Reacties

2 reacties op “Ná PeakOil – kijkje in de glazen bol”

  1. Ik mis nog een stuk over voedsel. Die gaat natuurlijk synthetisch vervaardigd worden omdat dat 1) veel efficiënter is dan industriële landbouw, 2) klimaatverandering, erosie en dankzij monocultuur resistente plagen die industriële landbouw steeds meer aan het wankelen brengen, en 3) mensen zijn tot neurotische smetvrezers geconditioneerd, dus die zullen dolblij zijn met de immer veilige Soylent Green waar alles in zit wat ze nodig hebben. En het is goed voor de natuur, dus Groen™!

    Het is alleen wel de vraag of de transitie naar al dit geweldigs uitgezongen gaat worden. De economie moet immers altijd en overal groeien. Althans, dat dicteert het neoklassieke economische model. Het gaat natuurlijk ook enorm veel grondstoffen kosten allemaal, als de samenleving en cultuur in wezen hetzelfde blijft, alleen nog veel technologischer en (op de langere termijn) efficiënter.

    1. NevenA,

      Jaja, ik had zelf al bedacht dat voedsel er nog niet in zat, maar ik wilde het stuk de deur uit 🙂

      Sinds ik “Een pleidooi voor echt eten” van Michael Pollan heb gelezen zit ik meer op het pad van natuurlijk en lokaal eten (shake the hand that feeds you). Ik heb jarenlang Becel gegeten tot ik dit boek las en heb het laatste “kuipje” zelfs niet meer opgemaakt. Ik eet nu heerlijk vers stokbrood met roomboter en grof gemalen zeezout. Tegen alle regels van de overheid in, maar zoooo lekker!

      Ik hoop dus dat we er in slagen om te kunnen blijven genieten van lokaal voedsel, en dat de Monsanto’s en Unilevers van deze wereld aan het succes van hun eigen hyperlange supplychains ten onder gaan (gaat wel weer ten koste van een stuk pensioenrendement, zucht).

      Lars

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *